Retinoidy w leczeniu łuszczycy

Witamina A, zwana inaczej retinolem, jest niezbędna dla zachowania zdrowia skóry. Niektóre jej formy w schorzeniach dermatologicznych mogą mieć wręcz znaczenie terapeutyczne. Są nimi retinoidy, będące pochodnymi witaminy A.

Retinoidy a łuszczyca 

Retinol jest składnikiem wielu kosmetyków, ze względu na jego właściwości poprawiające koloryt skóry, przeciwzapalne, opóźniające oznaki starzenia się, oraz wpływ na podziały komórkowe zachodzące w skórze. Tego rodzaju kosmetyki doprowadzają do obumarcia komórek znajdujących się na powierzchni skóry, czyniąc miejsce dla nowej warstwy, która znajduje się pod nimi.

Ich regularne stosowanie pozwala spłycić zmarszczki, i odmłodzić skórę o kilka lat. Kosmetolodzy nazywają je „źródłem młodości”.  Te właściwości wykazywane przez retinol i jego pochodne, wykorzystywane są w wielu schorzeniach dermatologicznych, w tym w trądziku, a także w łuszczycy.

Retinoidy, jak wiele innych leków, oddziałują na komórki za pomocą łączenia się z receptorami. Te są jednak „wyjątkowe”, ponieważ znajdują się nie na powierzchni, a wewnątrz jądra komórkowego. Tam mogą sterować metabolizmem komórki, i wpływać na jej dalsze przeżycie.

W ten sposób działa zarówno naturalny retinol, jak i jego syntetyczne pochodne wykorzystywane w leczeniu łuszczycy. Pochodne witaminy A można aplikować bezpośrednio na skórę, bądź przyjmować w formie doustnej.  Retinoidy w leczeniu łuszczycy mają za zadanie zmniejszyć odczyn zapalny wokół zmian skórnych, a także zmniejszenie szybkości z jaką zachodzą podziały komórkowe.

Retinoidy stosowane w formie doustnej zmniejszają również stan zapalny w organizmie.  Zwykle terapia z ich pomocą jest długotrwała, lub stosowana naprzemiennie z cyklami leczenia innymi lekami. Ich działanie nie jest bowiem natychmiastowe, ale np. pozwala utrwalić skutki leczenia immunosupresyjnego (które pojawiają się szybciej), które jest obarczone znacznie większym ryzykiem przy długoterminowym stosowaniu.

Skutki uboczne retinoidów

Retinoidy pojawiły się już w latach 70. ubiegłego wieku. Ich wczesne postacie działały mało specyficznie, stąd ich szeroki zakres działania powodował wiele działań niepożądanych. Aby ograniczyć ich wpływ na cały organizm, leki pierwszego wyboru w łuszczycy stosowane są miejscowo, w postaci kremów i maści. To rozwiązanie ogranicza ich wchłanianie się do organizmu.

Dzięki temu ich siła działania skupiona jest w miejscu aplikacji – w skórze. Niektóre z nich, jak tazaroten, zostały stworzone właśnie w celu leczenia łuszczycy. Tazaroten wiąże się tylko z receptorami znajdującymi się w skórze, dzięki czemu jest znacznie bardziej bezpieczny od retinoidów starszej generacji.

Doustne leki zawierające retinoidy zarezerwowane są dla pacjentów z ciężką, oraz bardzo oporną na leczenie postacią łuszczycy. Często jednak leki te powodują nadmierną suchość skóry. Dlatego nieodzowne staje się regularne używanie emolientów, o działaniu natłuszczającym i chroniącym przed nadmierną utratą wody przez skórę.

Pacjenci stosujący doustne retinoidy muszą się znajdować pod ścisłą kontrolą dermatologa, szczególnie w przypadku kobiet w wieku rozrodczym. Retinoidy w leczeniu łuszczycy u kobiet w ciąży, jak i u osób cierpiących z powodu chorób wątroby są bowiem przeciwwskazane, ostrzega organizacja Psoriasis and Psoriatic Arthritis Alliance.

Przyjmowanie retinoidów przez młode kobiety wiąże się z koniecznością stosowania skutecznej antykoncepcji, ze względu na teratogenny wpływ tych środków na płód.

Niektóre z pochodnych witaminy A, np. acitreina, pod wpływem alkoholu tworzą związki, które długo przebywają w organizmie, dlatego niektórzy specjaliści całkowicie odradzają stosowanie tych leków u młodych kobiet.

Jeśli rozważasz terapię za pomocą retinoidów, koniecznie przedyskutuj z lekarzem jej dobre i złe strony, aby upewnić się, czy jest to właściwy sposób leczenia dla Ciebie.