Świerzb - co to jest, objawy, przyczyny i leczenie | FEBUMED

Intensywny świąd nasilający się w godzinach wieczornych lub po kąpieli, który jest trudny do opanowania? A do tego zmiany skórne w postaci krostek i guzków pokrywających skórę stóp, dłoni czy pośladków? To może być świerzb. Ta zakaźna choroba skóry, wywoływana przez roztocza, dotyka ludzi na całym świecie i wymaga szybkiej diagnozy oraz skutecznego leczenia, aby uniknąć jej rozprzestrzeniania. Jeśli zauważasz u siebie podobne objawy, nie zwlekaj - odwiedź Centrum Dermatologiczne FEBUMED w Warszawie i skonsultuj się z doświadczonym dermatologiem.

W naszym artykule dowiesz się więcej o przyczynach, objawach i metodach leczenia świerzbu. Sprawdź, jak zapobiegać tej chorobie i skontaktuj się z naszym zespołem specjalistów, aby zapewnić sobie skuteczną pomoc.

Świerzb jest zakaźną chorobą skóry wywoływaną przez ektopasożyty świerzbowca ludzkiego Sarcoptes scabiei. Jej charakterystycznym objawem jest intensywny świąd całego ciała, który nasila się w godzinach wieczornych lub bezpośrednio po gorącej kąpieli.

Wraz z rozwojem choroby na ciele osoby zakażonej pojawiają zmiany skórne w postaci grudek i pęcherzyków zlokalizowanych na skórze gładkiej ciała - w szczególności w przestrzeni międzypalcowej, pod pachami, w pachwinach, na pośladkach i okolicach narządów płciowych.

Świerzb to choroba, która dotyczy osób w każdym wieku - niezależnie od płci czy statusu socjoekonomicznego. Najbardziej podatni na zakażenie są ludzie pracujący w dużych skupiskach - stąd regularne informacje o epidemii świerzbu w przedszkolach, szkołach czy placówkach opiekuńczych.

Wedle powszechnej opinii świerzb rozwijał się w miejscach o niskich standardach higienicznych dlatego chorobę kojarzono głównie z brudem. Obecnie przyjmuje się, że na świerzb podatne są osoby z wrodzonymi (bądź nabytymi) zaburzeniami odporności oraz chorobami przewlekłymi np. chorobami psychicznymi, narkomanią, alkoholizmem.

Do zarażenia świerzbem dochodzi najczęściej poprzez kontakt z osobą zakażoną np. korzystając ze wspólnej pościeli, odzieży, bielizny, ręczników. A także innych przedmiotów użytku osobistego osoby chorej np. grzebieni czy szczotek do włosów. 

Świerzb rozwija się w okresie od 2 do 4 tygodni od zakażenia i w początkowej fazie rozwoju przebiega bezobjawowo. Mimo to osoba chora staje się jego nosicielem i może, nawet całkowicie nieświadomie, zarażać innych.

Pierwszym, bardzo charakterystycznym, objawem świerzbu jest intensywny świąd, który nie ustępuje samoistnie. Nasila się zazwyczaj w godzinach nocnych, lub po rozgrzaniu ciała np. po kąpieli, i jest trudny do opanowania.

Pojawieniu się świądu towarzyszy powstawanie pęcherzyków, guzków bądź grudek, które są efektem drążenia przez pasożyta Sarcoptes scabiei norek i kanalików na naszej skórze, a także odpowiedzi organizmu w postaci reakcji alergicznej na antygeny świerzbowca ludzkiego.

Wykwity zlokalizowane są zazwyczaj:

Świerzb to zakaźna choroba, która manifestuje się pojawieniem niespecyficznych wykwitów na ciele chorego. Z racji tego do jej leczenia wykorzystywane są preparaty miejscowe stosowane bezpośrednio na skórę. Ich celem jest zwalczanie ektopasożytów odpowiadających za rozwój świerzbu, a także zahamowanie ich rozprzestrzenienia.

Popularnym środkiem wykorzystywanym w leczeniu świerzbu jest permetryna - przeznaczona zarówno dla dorosłych, jak i dzieci po ukończeniu 2 miesiąca życia. Dostępna jest w formie prostego w aplikacji żelu, który nakładamy w postaci cienkiej warstwy na czystą skórę. Preparat pozostawiamy na skórze średnio przez 14 godzin, nie krócej niż 8. Po tym czasie dokładnie zmywamy ciało. Zazwyczaj wystarczy jednorazowa aplikacja żelu, ale jeżeli wystąpi potrzeba kurację można powtórzyć po 7 dniach.

Podczas stosowania żelu, przez okres co najmniej tygodnia, należy codziennie zmieniać pościel, ubranie i ręczniki oraz prać je w temperaturze min. 60 stopni w długim cyklu. Odzież nieprzeznaczoną do prania należy przechowywać w szczelnych workach aby uniknąć przenoszenia pasożytów. Zaleca się również codziennie odkurzać dywany i materace oraz pozostałe meble tapicerowane.

Oprócz permetryny w leczeniu świerzbu wykorzystuje się preparaty na bazie siarki w stężeniu 3-10% najczęściej w formie maści lub zawiesiny na skórę. Stosujemy je 2 razy dziennie - rano i wieczorem przez okres 3 dni. W tym czasie nie należy się kąpać aby nie zmyć preparatu - można to zrobić dopiero 4 dnia. Podobnie jak w przypadku permetryny obowiązuje ten sam reżim higieniczny - regularna zmiana odzieży, pościeli i ręczników.

Dzieci i niemowlęta to grupa najbardziej narażona na zakażenie świerzbowcem ludzkim, którego miejscem wylęgania są duże skupiska ludzi do których zaliczamy przedszkola i żłobki. Do zakażenia dochodzi najczęściej podczas zabaw lub leżakowania. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi choroby jest obniżona odporność organizmu będąca wynikiem np. stresu czy przyjmowanych leków (np. antybiotyków).

Lekarze dermatolodzy podkreślają, że świerzb u dzieci i niemowląt może manifestować się innymi zmianami skórnymi niż u osób dorosłych. U dzieci wykwity są znacznie bardziej nasilone i rozsiane. Strukturą przypominają krostki i guzki, które są zlokalizowane na dłoniach, stopach, skórze głowy i grzbietu. Podobnie, jak w przypadku osoób dorosłych występuje również intensywny świąd.

Ze względu na wysoką zakaźność i stosunkową łatwość rozprzestrzeniania się choroby zaleca się, aby dzieci w trakcie leczenia świerzbu nie uczestniczyły w zajęciach przedszkolnych do czasu wygojenia zmian skórnych. Dodatkowo, wszystkie przedmioty stosowane przez dzieci powinny być dezynfekowane - dotyczy to zarówno zabawek, jak i pościeli, ręczników czy ubrań.