Jak walczyć z egzemą?

Alergiczny lub niealergiczny stan zapalny powierzchniowej warstwy skóry, potocznie zwany egzemą lub wypryskiem, to dość powszechnie występująca choroba dermatologiczna, na którą cierpi niemal co 10 osoba. Pamiętajmy o tym, że jeśli jej podłożem jest alergia, mówimy o atopowym zapaleniu skóry. 

Objawy i rodzaje egzemy

Rumień, grudki zapalne i pęcherzyki to najczęstsze objawy egzemy, której w przebiegu towarzyszą nadżerki (a gdy dojdzie do zapalenia, również stany ropne, sączenie i strupy). Zmiany mogące pojawiać się na całym ciele wywołują świąd i suchość naskórka, a wypryski najczęściej występują na nadgarstkach, w okolicy łokci, na kolanach i kostkach, a także na twarzy i na klatce piersiowej.

Choć można unikać podrażnień, stresu czy środków i rzeczy uczulających, egzema jest chorobą chroniczną na jaką wpływ mają zarówno czynniki zewnętrzne, jak i alergeny wewnątrzustrojowe np. pasożyty jelitowe lub ogniska bakteryjne.

Dodatkowo – jak tłumaczą eksperci z Centrum Dermatologicznego FebuMed w Warszawie – skłonności układu odpornościowego do alergii są dziedziczne, dlatego podstawowym uwarunkowaniem egzemy są geny. Jako przykład można podać chociażby skazę białkową.

Najczęstszym rodzajem egzemy jest atopowe zapalenie skóry. Mówimy wówczas o alergicznej egzemie w wyniku nieprawidłowych reakcji immunologicznych organizmu, podczas których skóra charakteryzuje się stanem zapalnym i swędzeniem.

Atopowe zapalenie skóry (wyprysk atopowy) jest chorobą przewlekłą o różnym przebiegu i manifestacji. Reakcją na kontakt ze środkiem chemicznym, rośliną lub substancją identyfikowaną przez układ odpornościowy jako obcą, jest egzema kontaktowa alergiczna objawiająca się zaczerwienionymi plamami i świądem.

Egzema kontaktowa pojawia się miejscowo, po zetknięciu skóry z czynnikiem wywołującym zmianę (np. kontaktem ze środkami chemicznymi), powodując pieczenie, swędzenie, czerwienienie.

Podrażnienie skóry dłoni i stóp wskutek czego dochodzi do powstania swędzących, głębokich i przezroczystych pęcherzy jest rodzajem egzemy zwanej wypryskiem dyshydrotycznym lub potówką. Gdy świąd i uciążliwe drapanie jest spowodowane ugryzieniem owada, może to nasilać miejscowe łuszczenie naskórka tzw. neurodermatozę.

Inną odmianą jest egzema łojotokowa na skórze głowy, goleni oraz rąk, która pojawia się w postaci łagodnego zapalenia skóry, oleistych, łuszczących się obszarów, jakim towarzyszy świąd. Jeśli zmiana jest pojedyncza, pojawia się najczęściej na plecach, ramionach i pośladkach, ma kształt monety i odznacza się łuszczeniem oraz strupem, wówczas mamy do czynienia z egzemą mikrobową lub pieniążkowatą.

Problemy krążenia krwi i zatory żył kończyn dolnych mogą się przyczyniać do powstania egzemy zastojowej tzw. wypryskiem krwiopochodnym.

Egzema - przebieg leczenia

Podstawą leczenia egzemy jest przede wszystkich jej rozpoznanie. Obserwacja symptomów ma na celu wykluczenie innych schorzeń oraz dokładną diagnozę, uwzględniającą przyczynę egzemy oraz jej rodzaj, gdyż choroby skóry to najczęściej objawy lub skutki innych problemów zdrowotnych – wyjaśniają specjaliści z Febumed.

Następnym etapem jest zastosowanie terapii farmakologicznej, której rodzaj zależy od przypadku, oraz odczulenie na podstawie testów serologicznych pozwalających wskazać substancję uczulającą. Wpływ na egzemę mogą mieć nie tylko alergeny, metale czy substancje chemiczne, ale także czynniki emocjonalne.

Stres, przewlekła nerwica i depresja zwiększają podatność na tego rodzaju dolegliwości skórne, nasilając symptomy egzemy. Ważne jest więc w terapii rozpoznawanie sytuacji, kiedy i co najbardziej powoduje drapanie. Zarządzanie stresem (autokontrola) i techniki relaksacyjne mają ogromne znaczenie w przebiegu każdej choroby psychosomatycznej.

Ważnym elementem terapii może być również zmiana w sposobie odżywiania. Ma to szczególne zastosowanie u pacjentów, u których wcześniejszy przebieg choroby wskazywał na alergię pokarmową.

Stworzenie indywidualnego jadłospisu, wykluczającego potencjalne alergeny, wymaga wcześniejszych badań, wywiadu ze strony dietetyka oraz indywidualnej decyzji pacjenta i jego rodziny, zwłaszcza w przypadku dzieci. Aby utrzymać skórę w jak najlepszym stanie, należy unikać kontaktu z substancjami uczulającymi i szorstkimi rzeczami oraz wypracować, w przypadku osób dorosłych, indywidualną strategię pielęgnacji w zakresie rodzaju kosmetyków i czasu ich stosowania. Ustalenie przyczyny egzemy oraz jej eliminacja sprowadza dalszą terapię do łagodzenia objawów, aż do całkowitego ustąpienia zmian skórnych.